De eetbare stad #1 - Hittestress

In de blogserie ‘De eetbare stad’ laten we je kennis maken met hoe het aanleggen van meer (eetbaar) groen in steden, substantieel kan bijdragen aan een paar van onze grote, maatschappelijke uitdagingen.

In de stedelijke omgeving kennen we verschillende uitdagingen, denk aan: luchtvervuiling, hittestress, wateroverlast en gezondheidsproblemen. Op mondiaal niveau loopt de biodiversiteit drastisch terug, wat zorgwekkende gevolgen heeft voor de natuur maar ook voor de mens. Door slim om te gaan met omgevingsfactoren en natuurlijke processen als uitgangspunt te nemen, kunnen we een uiterst functioneel ecosysteem creëren met alleen maar voordelen voor de mens. Oftewel, door het aanleggen van voedselbossen!

Niet zomaar een moestuin

Een voedselbos is een grotendeels eetbaar ecosysteem dat door de mens is ontworpen. Door de juiste gewassen en bomen bij elkaar te zetten, kan er een duurzaam en gebalanceerd systeem ontstaan. Zowel de natuurlijke processen en de sociale aspecten, als de productie van voedsel worden in het ontwerp van een voedselbos meegenomen. Ze worden ontwikkeld met multifunctionele landschapsontwerpmethodes met over het algemeen veel soorten gewassen. Het zijn stuk voor stuk planten die goed zijn voor de biodiversiteit, de bodem, de luchtkwaliteit én daarnaast dus ook voedselproductie. Win-win-win.

Hittestress

In 2003 stierven er 1400 tot 2200 mensen als gevolg van een hittegolf in Nederland (Vliet, 2015). Elk jaar nemen de hittegolven toe en de verwachting is dat dit alleen nog maar erger gaat worden. Deze week werden er meerdere berichten over de ernst van de hittegolven in het nieuws gedeeld. “Onze klimaatmodellen, waarmee we verklaren wat er gebeurt en waarmee we proberen te voorspellen wat er in de toekomst gaat gebeuren, onderschatten die trend in hittegolven volledig." Aldus de KNMI. Daarmee is hittestress een ernstig en onderschat probleem.

In de zomer is het in stedelijke gebieden (mede door de verstening) gemiddeld 1 graad warmer dan op andere plekken. Hittestress treft steeds meer mensen door de toenemende verstedelijking en de vergrijzing. Gezondheidsklachten die veroorzaakt worden door hittestress ontstaan niet alleen door de hitte zelf, maar ook door de combinatie van warmte en luchtverontreiniging. Denk aan hoge ozonniveaus en zomersmog.

Jaarlijks sterven er naar schatting 12.000 mensen door hittegolven en maken hittegolven het leven van miljoenen mensen ongemakkelijk. Een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie voorspelt dat in 2050 het aantal doden door hittegolven jaarlijks 260.000 zou kunnen bereiken, tenzij steden zich aanpassen aan de dreiging.

Groene helden

Gelukkig zijn er manieren om de steeds heter wordende steden te verkoelen. Bomen en struiken hebben namelijk het vermogen om de luchttemperatuur van een omgeving met 0,4 tot wel 3,0 graden (afhankelijk van de locatie en het tijdstip van de dag) (Boucher, 2016)) te verlagen! Deze groene helden doen dit op verschillende manieren. Ten eerste zorgen ze voor verkoeling door het creëren van schaduw. Hoe groter de kap, des te groter de koelintensiteit. Ten tweede verspreidt deze koelere lucht zich en

mengt zich langzaam met andere niet-gekoelde lucht waardoor ook deze lucht koelt.

Maar bomen zorgen natuurlijk niet alleen voor verkoeling door het creëren van schaduw, ook zijn ze goed voor de koolstofvastlegging, esthetische waarde, regenwateropslag en nog veel meer. Daarmee zijn bomen een kosteneffectieve oplossing vergeleken met andere mogelijke methodes.

Zeker op plekken waar zowel luchtverontreiniging als hoge temperaturen een probleem zijn, is het planten van bomen en struiken een aantrekkelijke oplossing.

Dus, heb je het warm? Plant een boom!